دكتر محمود آخونديزمان آن رسيده است كه پس از 60 سال بحث و گفت‌وگو، جنگ و خونريزي، كشورهاي غربي و غيرغربي، مسلمان و غيرمسلمان دور هم بنشينند، اختلاف‌نظرهايي كه درباره مباني حقوق بشر يا درباره نحوه اجراي بين‌المللي آن دارند را از ميان بردارند و به اين واقعيت ايمان بياورند كه احترام به حقوق بشر، براي تامين صلح و امنيت جامعه جهاني و سعادت ملتها ابزار هوشمندي است.
انديشه حمايت از حقوق بنيادين بشر پس از جنگ جهاني دوم به اوج خود رسيد. يكي از نخستين اقدامات سازمان ملل تصويب و انتشار اعلاميه‌اي بود كه با اتفاق نظري چشمگير ميان اعضاي اين جامعه روبه‌رو شد و مفاد آن نيروي اخلاقي اساسي و راهنماي جامعه بين‌المللي توصيف شد. هرچند كوشش بر آن بود تا اعلاميه جهاني حقوق بشر به‌گونه يك كنوانسيون كه جنبه الزامي مي‌داشت به تصويب دولت‌هاي عضو سازمان ملل متحد برسد اما بنابر ملاحظات سياسي برخي كشورها از جمله ايالات متحده آمريكا و اتحاد جماهير شوروي نتوانست عملي شود. اما بعد از تصويب اعلاميه حقوق بشر در دهه ۱۹۶۰ ميلادي دو كنوانسيون حقوق مدني و سياسي و حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي به تصويب رسيده و لازم‌الاجرا شد و پس از آن نيز كنوانسيون‌هاي متعدد ديگري در پيوند با حقوق بشر به تصويب رسيد. در واقع كميسيون حقوق بشر سازمان ملل متحد، زيرمجموعه‌اي از شوراي اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد بود كه در سال ۱۹۴۶ توسط شوراي اقتصادي تشكيل و سپس در سال 2006 با راي قاطع مجمع عمومي سازمان ملل متحد با شوراي حقوق بشر سازمان ملل متحد جايگزين شد. ايران نيز يكي از كشورهايي است كه به اين كنوانسيون پيوسته است اما در اين مدت با كنوانسيون و سپس شورا كشمكش‌هايي داشته است.
حقوق بشر يعني آرزوي همه انسانها، يعني آزادي و استقلال، يعني اينكه همه انسانها بي‌توجه به زبان، باورهاي مذهبي، رنگ پوست، مليت و نژاد برابر هستند. هر انساني صرف‌نظر از جنسيت و نژاد و زباني كه به آن تكلم مي‌كند بايد يكسان باشد و اين آرزو، يك آرزوي ديرينه بشري است، در واقع بشر از قرن‌ها پيش به دنبال اين آرزو بوده است، شايد از همان زمان كه در دنيا حيات ايجاد شد مفهوم حقوق‌بشر در ذهن‌ها وجود داشته است. حقوق بشر در طول تاريخ تحول پيدا كرده و با سنگ انداختن نمي‌توان جلوي آن را گرفت. هميشه وجود داشته و پس از اين نيز وجود خواهد داشت. در واقع ظهور حقوق بشر به يك قرن مي‌رسد. دو بار بشريت با فكر ايجاد صلحي پايدار و زندگي عاري از تجاوز گام برداشت و خواست در پرتو قوانين جهان‌پسند زندگي مسالمت‌آميزي را تجربه كند؛ بار اول دست به دامان منشور جامعه ملل شد اما در عمل به نتيجه مطلوب نرسيد. منشور جامعه ملل توان پيشگيري از جنگ و خونريزي را نداشت و از اين‌رو جنگ جهاني دوم با صد ميليون كشته به وجود آمد. بعد از اين جنگ و آثار زيانبار آن بر زندگي بشر و اينكه همه ملتها از جنگ و خونريزي بيزار شده بودند عده‌اي از انسان‌هاي خيرخواه و نيك‌انديش بر آن شدند تا در چارچوب سازمان ملل، اعلاميه جهاني حقوق بشر را تدوين كنند و به تصويب مجموع عمومي سازمان ملل متحد برسانند. متعاقب اعلاميه جهاني حقوق بشر، پيمان‌نامه‌هاي بين‌المللي حقوق مدني و سياسي و حقوق اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي به تصويب رسيد. مفاد اين اعلاميه‌ها و پيمان‌نامه‌ها به خوبي نشان مي‌دهد كه دولت‌هاي امضا‌كننده تعهد كرده‌اند كه ديگر امكان و اجازه نخواهند داد در هيچ كشور و قومي رنگ پوست، زبان، جنس، مذهب و نژاد تفرقه‌انداز باشد و بهانه‌اي براي نقض تساوي افراد در برابر يكديگر قرار گيرد.
موازين حقوق بشر به صراحت تاكيد مي‌كنند كه همه انسانها مساوي هستند و بايد در برابر قوانين و مقررات يكسان شناخته شوند. هر تبعيضي بين انسانها بايد به فراموشي سپرده شود. آزادي بيان، آزادي انديشه، آزادي مذهب، آزادي انتخاب مسكن، آزادي آموزش‌و‌پرورش و آزادي اجراي سنت‌ها بايد براي هر انساني محترم شمرده شود. به بهانه مذهب، رنگ پوست، جنس، زبان نبايد حقوق انساني شهروندان را ناديده گرفت. موازين حقوق بشر فرياد مي‌زنند: دولت‌ها، حكومت‌ها كوشش كنيد تا هيچ انساني از اين حقوق اوليه خود محروم نشود. موازين حقوق بشر مي‌گويند همه ملتها بايد بتوانند ذخاير ارضي، منابع ملي و طبيعي خود را حفظ كنند و از آنها به نفع شهروندان خود و پيشرفت‌هاي جامعه خود بهره گيرند. هر ملتي حق دارد آزادانه و با راي اكثريت مردم نظام سياسي خود را تعيين كنند. آرمان موازين حقوق‌بشر اين است كه هر قوم و ملتي مستقل اما تحت‌پوشش قوانيني كه وجدان جامعه بشري آن را تاييد مي‌كند كشورداري كند. موازين حقوق بشر تاكيد دارند كه هيچ حكومتي نبايد حقوق انساني و قانوني شهروندان خود را ناديده بگيرد. هيچ حكومتي نبايد حق داشته باشد در قلمرو مرزهاي داخلي خود جلوي آزادي بيان، آزادي عقيده و انديشه، آزادي رفت و آمد، آزادي مطبوعات، آزادي احزاب، آزادي انجمن‌ها و آزادي جلسات را بگيرد. خلاصه قواعد و موازين حقوق بشر محتواهاي جالب‌توجهي دارند كه براي هر انساني با اندك خردمندي قابل درك است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر